Home
Hoger

Veel weersverschijnselen treden plotseling op en zijn van korte duur, maar droogte is verradelijker, krijgt geleidelijk een gebied in zijn greep en verstevigt die greep in de loop van de tijd. In ernstige gevallen kan de droogte jaren duren, in grote delen van een continent heersen, een verwoestend effect hebben op de landbouw en hongersnood veroorzaken.
In tegenstelling tot wat gewoonlijk wordt gedacht kan droogte niet gelijk worden gesteld aan weinig regenval. Regen is niet gelijk verdeeld over de wereld en op sommige plaatsen zal het altijd meer regenen dan op andere. In woestijnen regent het per definitie weinig.
Tropische gebieden kennen ook duidelijk onderscheiden natte en droge seizoenen. Daarom is droogte een relatief begrip, gebaseerd op de verwachte regenval in een gebied in een bepaalde tijd van het jaar. Hoewel droge perioden gestimuleerd kunnen worden door menselijke activiteiten, zijn het natuurlijke terugkerende gebeurtenissen.
De exacte definities van droogte zijn zeer verschillend van land tot land. In de V.S. wordt deze term over het algemeen gebruikt wanneer een uitgestrekt gebied gedurende een periode van 21 dagen maximaal 30% van de normale regenval ontvangt.
In Australië zegt men dat een streek aan droogte lijdt als die streek minder dan 10% van haar normale regenval in een jaar ontvangt, terwijl in India over droogte wordt gesproken als de jaarlijkse regenval minder is dan 75% van de gemiddelde regenval.
De Palmer Drought Severity Index is een geperfectioneerd systeem voor het meten van droogte. Hierin wordt een balans opgemaakt tussen enerzijds het binnenkomende water in de vorm van neerslag en de opgeslagen hoeveelheid vocht in de grond, en anderzijds het uitgaande  water in de vorm van verdamping van land- en wateroppervlakten en de opname en afgifte van vocht uit de bodem door planten. Deze informatie wordt vervolgens afgezet tegen klimatologische gegevens en uitgedrukt in een negatief of positieg getal dat het waterniveau van het gebied aangeeft. Scores tussen +2 en -2, bijvoorbeeld wijzen op normale omstandigheden. Scores tussen -2 en -3 wijzen op matige droogte en scores tussen -3 en -4 wijzen op ernstige droogte. Alles onder -4 wijst op extreme droogte.
Een droogte kan na een periode van verscheidene maanden worden doorbroken door de geleidelijke terugkeer van de normale regenval, maar hij kan ook plotseling worden onderbroken door zware regens, die vervolgens overstromingen veroorzaken. De afwisseling van droogte en overstromingen die vele plaatsen in de wereld kennen was aanleiding voor het gezegde onder meteorologen 'dat gemiddelde regenval gelijk is aan een droogte plus een overstroming gedeeld door twee'. De gevolgen aanhoudende droogte kunnen catastrofaal zijn. Watertekorten kunnen de voedselgewassen en vee ernstige schade toebrengen en het voortbestaan van boerenbedrijven bedreigen. De bovengrond kan verdrogen en vergruizen. De vegetatie kan kurkdroog worden waardoor perfecte omstandigheden ontstaan voor stofvormen en natuurbranden. In ontwikkelingslanden kan droogte nog ernstiger zijn en tot grote hongersnoden leiden.

Het cyclische karakter van droogte kan de invloed ervan versterken, met name in aride en semi-aride gebieden. Een langdurige periode met een meer dan gemiddelde regenval kan de inwoners van zo'n gebied een gevaarlijk optimistische kijk geven op de vruchtbaarheid van het land. Nomaden en boeren kunnen hun weidegronden uitbreiden en zich op land gaan vestigen dat vroeger onbewoonbaar was. Als de onvermijdelijke droogte terugkomt, zijn deze mensen slecht voorbereid op overleving.
Een dergelijke opeenvolging van gebeurtenissen vond plaats in de jaren '60 in de Sahel in Afrika. In dit gebied valt normaal weinig regen, maar in het begin van de jaren '60 was er sprake van een opeenvolging van uitzonderlijke seizoenen. Het gevolg hiervan was dat kolonisten zich verder in de woestijn gingen vestigen. Daarna begin aan eind '69 een droogte die zich bijna ononderbroken tot de dag van vandaag heeft voortgezet en tot de dood van duizenden mensen leidde in opeenvolgende hongersnoden.

De Dust Bowl-dagen.
De ergste droogte in de moderne Amerikaanse geschiedenis was de droogte in de tijd van de Dust Bowl in de jaren '30. In grote delen van het midwesten lag de regenval bijna 10 jaar ver beneden het gemiddelde. Tegen het midden van de jaren '30 waren zo'n 20 miljoen hectaren ernstig aangetast door de droogte. De eens welvarende Great Plains werden een kale en winderige 'dust bowl', en de landbouw leed enorme verliezen. In 1940 kwam er eindelijk verlichting toen er in deze streek weer regen van betekenis viel.

Droogte voorspellen.
In de afgelopen decennia is veel werk verricht om de oorzaken van droogteperioden te kunnen vaststellen en er lijkt nu een duidelijk verband te bestaan tussen langdurige periodes van weinig neerslag in Noord- en Zuid-Amerika en Australië en de temperatuurpatronen van het oppervlaktewater in de Grote Oceaan en langs de westkust van Amerika. Deze patronen zijn voor het plotselinge doorbreken van droogte. Dat droogte in verband is gebracht met temperaturen van het oppervlaktewater van oceanen is een opwindende vooruitgang voor het maken van voorspellingen op lange termijn. Uieindelijk kan men komen tot nauwkeurige voorspellingen van droogte.